Miraastroforum

R Coronae Borealis (R CrB)

RA[2000] 154834, DEC[2000] +280924

A 5.7 - 14.8 (V)


R Coronae Borelis, z chwilą odkrycia jej jako gwiazdy zmiennej przez Edwarda Pigott'a 1795 roku, stała się jedną z najbardziej popularnych i najczęściej obserwowanych przez miłośników astronomi gwiazd na niebie.
Znajduje się wewnątrz charakterystycznego dla gwiazdozbioru Korona Północy (Corona Borealis) półkola gwiazd. Wraz z gwiazdami delta i epsilon CrB tworzy prawie równoboczny trójkąt (patrz mapka). Odnajdziemy ją bez trudu dowolną lornetką a na ciemnym niebie nawet gołym okiem gdyż jej jasnośc wizualna wynosi około 6 mag.
Czasami jednak może nas spotkać niespodzianka. W miejscu gdzie R CrB ma świecić nie dostreżemy lornetką żadnej gwiazdy. Co się stało?
R CrB jest niezwykłym przykładem gwiazdy wybuchowej, której jasność podczas wybuchu nie rośnie a maleje! Materia wyrzucana podczas eksplozji zachowuje się jak sadza, pochłaniając część światła co obserwujemy jako spadek jasności. Jasność R CrB może zmniejszyć się w ciągu kilku dni o 3-4 wielkości gwiazdowe. Zdarza się, że niekiedy jej jasność maleje do 15 mag. Wybuchy mają charakter całkowicie nieregularny i nieprzewidywalny dzięki czemu R CrB zyskała miano gwiazdy "doskonale nieregularnej".
Opisane zachowanie R CrB dobrze ilustruje Wykres 1 przedstawiający wyniki wizualnych obserwacji tej zmiennej przez grupę polskich miłośników astronomii w ciągu ostatnich 12 lat.


Wykres 1. Krzywa jasności R CrB z polskich wizualnych obserwacji w ostatnich 12 latach.

Na tym wykresie widać także postęp w wyposażeniu sprzętowym miłośników umożliwiąjacym osiąganie coraz większego zasięgu gwiazdowego.

Ostatni spadek jasności R CrB miał miejsce w okresie 10.02 - 1.05.2003 (JD 2452680 - 2452760). Ilustruje go Wykres 2.


Wykres 2. Spadek jasności R CrB w 2003 roku.

Jedyną prawidłowością jakiej doszukać się możemy w zachowaniu R CrB to ta, ze spadek jasności do minimum jest zawsze szybszy niż późniejszy wzrost jasności, co dobrze widać na Wykresie 2.

Wielką różnicę w jasności R CrB widać na pięknych zdjęciach autorstwa znanego miłośnika astrofotografa Leszka Marcinka. Aby zobaczyć je w pełnej rozdzielczości należ kliknąć w obszarze zdjącia.


Zdjęcie 1. Zdjęcie R CrB z 21.03.2003 (JD 2452719.5) - foto: Leszk Marcinek.


Zdjęcie 2. Zdjęcie R CrB z 25.04.2003 (JD 2452754.5) - foto: Leszk Marcinek.

Mijają już prawie dwa lata gdy R CrB ponownie świeci swoim prawie stałym blaskiem ok 6 mag. Ale na pewno któregoś dnia
rozpocznie się gwałtowny spadek jasności. Rzecz w tym, że nie nigdy wiemy kiedy to nastąpi. Dlatego warto każdej nocy
skierować lornetkę i sprawdzić czy aby ten spadek już się nie rozpoczął. Jeżeli się rozpoczął to należy powiadomić o tym
innych obserwatorów i samemu prowadzić obserwacje nawet co kilka godzin.

R CrB miała być jedną z pierwszych moich gwiazd zmiennych, obok R Sct i X Her, ale cóż, myśląc o tej gwieździe oceniałem RR CrB Zorientowałem się dopiero po paru tygodniach, gdy Korona była już na zachodzie w drzewach...

Raz jedyny miałem okazję oceniać tę gwiazdkę, pod koniec jej widoczności na wieczornym niebie w ubiegłym roku. (Poza tym, to była jedna z tych od których zaczynałem). Nie miałem wtedy lornetki, uzycie teleskopu mijało się z celem, więc ocenę wykonałem szukaczem 24mm Nie polecam tej metody. Teraz mam lornetkę z polem 6,5 stopnia, okres widoczności się zaczął, więc tylko pogody brak (tylko albo aż )

Ciekawe czy R CrB uaktywni się w tym roku. Ja stawiam na tak.

Wczoraj po raz pierwszy zerknąłem na tą zmienną. Dałem jej 6.1, czyli nadal stoi w miejscu

Na R CrB spoglądam prawie każdej pogodnej nocy, tak przy okazji, bo oceniam rzadko. Wystarczy, że spojrzę i widać mniej więcej jasność w normie.
Pamiętam jak przed 2 laty wyciskałem z mojej starej lornetki 20x60 ostatnie poty, żeby dojrzeć ją przy jasności w okolicach 10 mag, to były czasy . Podobnie będę się śmial, jeśli kiedyś nabędę mocniejszy sprzęt niż moja dwururka (25x100, jeśli ktoś nie wie ).

Potwierdzam: R CrB i T CrB w nocy 28/29.03'05 bez istotnych zmizan. (Sprawdzam przy każdej okazji ). Niestety świąteczna ekspedycja dziś definitywnie dobiega końca. W sumie udana (Choć mogło być lepiej). Bardziej szczegółowy opis będzie po powrocie do domu (ze stałego łącza ). Odpinam i pakuję komputer. Do spotkania wkrótce .

Ja również miałem okazję ocenić R CrB wczorajszym wieczorem, ale już lornetką 7x50, a nie szukaczem 5x24 jak to robiłem w październiku . Oczywiście komfort nieporównywalnie większy. Nie bedę już powtarzał tego, ile ma owa gwiazdka, bo oceniłem podobnie, swoją drogą ciekawe kiedy zacznie "figlować" Może mały hazardzik i zaczniemy obstawiać

Jak hazardzik, to hazardzik, obstawiam, że właśnie się zaczęło .
Przed chwilą oceniałem R CrB i dałem jej zaledwie 6.2 mag, a zazwyczaj oceniam na 5.9 - 6.0. Albo więc chwilowe przejściowe , albo mi się źle ocenia, albo zaczyna się wybuch. Kto cierpi na bezsenność, niech spojrzy w drugiej połowie nocy.

Henryk napisał(a):Jak hazardzik, to hazardzik, obstawiam, że właśnie się zaczęło .
Przed chwilą oceniałem R CrB i dałem jej zaledwie 6.2 mag, a zazwyczaj oceniam na 5.9 - 6.0. Albo więc chwilowe przejściowe , albo mi się źle ocenia, albo zaczyna się wybuch. Kto cierpi na bezsenność, niech spojrzy w drugiej połowie nocy.

Wydaje mi się, że jeszcze nie tym razem. Oceniałem R CrB po północy i wg mnie jeszcze nic się nie dzieje. Ale mogę się mylić

Wczoraj dałem jej 5,9, może trochę za dużo...
Co dzień mam jednak cichą nadzieję, że coś ruszy, ale co dzień też przekonuję się, że "daje po oczach"- jak zwykle... Ależ emocje

6 kwietnia oceniałem ją na 6,2 mag. a więc chyba nie ruszyła.

Potwierdzam, nic się nie dzieje. Brak akcji jest. (11 kwi - 6.0 mag.)

Patrząc daleko wstecz na wykres R-CrB widać iż ostatnio gwiazda bardzo uspokoila. A przecież jeśli chodzi o nią to najciekawsza jest wtedy wlaśnie jeśli slabnie

Dlatego trzeba ją cały czas monitorować bo nie wiadomo kiedy to słabnięcie się rozpocznie.