Zaćmienia gwiazd - 18-25.09.2005

[Robert_Bodzoń]

Poniżej prezentuję zestawienie zjawisk w układach gwiazd zmiennych zaćmieniowych na najbliższe dni. Może ktoś skorzysta :).

Wybrałem gwiazdy, które w maksimum są jaśniejsze od 9 mag. i dla których środek zakrycia wypada w czasie pomiędzy końcem zmierzchu nawigacyjnego, a początkiem świtu nawigacyjnego (wysokość Słońca poniżej 12°). Starałem się wybrać gwiazdy widoczne (ponad horyzontem) przez większą część nocy. Dane zaczerpnąłem ze strony SSW.

18/19.09.2005 - niedziela/poniedziałek

18/ 23:01 - 01:25 - 03:49 - RZ Cas (6.2 - 7.7)
18/ 23:27 - 02:19 - 05:12 - EE Peg (6.9 - 7.5)
19/ 01:27 - 03:30 - 05:32 - X Tri (8.6 - 11.3)
19/ 02:17 - 04:55 - 07:33 - AI Dra (7.1 - 8.1)

19/20.09.2005 - poniedziałek/wtorek

19/ 17:50 - 22:31 - 03:12 - W UMi (8.5 - 9.6)
19/ 22:27 - 03:43 - 09:00 - S Equ (8.0 - 10.1)
20/ 00:46 - 02:49 - 04:51 - X Tri (8.6 - 11.3)
20/ 00:59 - 02:55 - 04:50 - V477 Cyg (8.5 - 9.3)

20/21.09.2005 - wtorek/ środa

20/ 15:54 - 21:39 - 03:25 - U Sge (6.5 - 9.3)
20/ 17:23 - 20:59 - 00:35 - Y Cyg (7.3 - 7.9)
20/ 21:21 - 02:16 - 07:11 - IZ Per (7.8 - 9.0)
21/ 00:05 - 02:08 - 04:10 - X Tri (8.6 - 11.3)
21/ 00:26 - 04:24 - 08:21 - TV Cas (7.2 - 8.2)

21/22.09.2005 - środa/czwartek

21/ 19:14 - 21:24 - 23:34 - CM Lac (8.2 - 9.2)
21/ 22:41 - 05:03 - 11:24 - TW And (8.8 - 10.9)
21/ 23:24 - 01:27 - 03:29 - X Tri (8.6 - 11.3)
21/ 23:53 - 04:41 - 09:29 - Algol (2.1 - 3.4)
22/ 00:08 - 03:08 - 06:08 - WW Aur (5.8 - 6.5)

22/23.09.2005 - czwartek/piątek

22/ 14:45 - 20:02 - 01:19 - Z Vul (7.3 - 8.9)
22/ 18:24 - 01:00 - 07:36 - WW Dra (8.3 - 9.0)
22/ 18:35 - 23:23 - 04:11 - U Cep (6.8 - 9.2)
22/ 19:56 - 23:54 - 03:51 - TV Cas (7.2 - 8.2)
22/ 22:43 - 00:46 - 02:48 - X Tri (8.6 - 11.3)

23/24.09.2005 - piątek/sobota

23/ 17:18 - 20:54 - 00:30 - Y Cyg (7.3 - 7.9)
23/ 17:46 - 20:10 - 22:34 - RZ Cas (6.2 - 7.7)
23/ 21:20 - 02:22 - 07:25 - TW Dra (8.0 - 10.5)
23/ 21:22 - 00:00 - 02:39 - AI Dra (7.1 - 8.1)
23/ 22:02 - 00:05 - 02:07 - X Tri (8.6 - 11.3)

24/25.09.2005 - sobota/niedziela

24/ 14:49 - 22:23 - 05:57 - RS Vul (6.8 - 7.8)
24/ 20:19 - 01:00 - 05:40 - W UMi (8.5 - 9.6)
24/ 20:42 - 01:30 - 06:18 - Algol (2.1 - 3.4)
24/ 21:21 - 23:24 - 01:26 - X Tri (8.6 - 11.3)
24/ 22:27 - 00:51 - 03:15 - RZ Cas (6.2 - 7.7)
25/ 00:16 - 02:26 - 04:35 - CM Lac (8.2 - 9.2)
25/ 02:08 - 04:47 - 07:25 - AI Dra (7.1 - 8.1)

Zgodnie z podpowiedzią SSW dodaje, że podane momenty są orientacyjne i nie muszą pokrywać się z rzeczywistością.

I dlatego należy zaćmienia obserwować :).

[Henryk]

Fajny kalendarzyk. Jeden problem, to jednak Księżyc dość szybko się pokazujący na początku tygodnia, ale dla chcącego nic trudnego

[Damian]

Super! Widać wszystko jak na dłoni
Kto wie, może zacznę oceniać zaćmieniowe, bo do tej pory prawie wcale tego nie robiłem

[Emilian]

[quote="Robert_Bodzoń"]Poniżej prezentuję zestawienie zjawisk w układach gwiazd zmiennych zaćmieniowych na najbliższe dni. Może ktoś skorzysta .

Na pewno skorzysta, Robercie
Dobra robota !

[Robert_Bodzoń]

Ciekawie zapowiada się noc z soboty na niedzielę. Jeżeli będzie pogoda, to będę próbował poobserwować zaćmieniowe. Do tego czasu raczej skupię się na mirydach, gdyż mam zaległości po poprzednim, raczej pochmurnym tygodniu. I co ważne ubędzie trochę Księżyca .

[Emilian]

RZ Cas "spóźniła się" około 5 minut, akurat przyłapałem ją w niedzielę/poniedziałek akurat w minimum; kulminacja wypadła około 1:32 (23:32 UTC (ciekawie wygląda trapez gwiazdek RZ Cas/SU Cas, 5.95 mag i 6.64 mag) - podczas maksimum zaćmienia RZ Cas trudno mi było sie w tym połapać, gdy jedną gwiazdę prawie "wcięło" ! Dopiero dwie słabsze gwiazdki pomiędzy 5.95 mag a 6.64 mag pozwoliły mi się zorientować, że patrzę tam gdzie trzeba gdy mierzyłem również cefeidę SU Cas; te 5.95 mag i 6.64 mag jako gw. porównania dla SU Cas.

Druga atrakcja, której tu na wykazie brakuje, to 68 u Her (w programie GZZ zajmuje bardzo wysoką , 9 lokatę !) ; zaćmienie główne wypadło wczoraj w max ~21:40 (19:40 UTC), następne wypadnie środa /czwartek 21/22/09, ~20:50 UTC, a jeszcze następne piątek/sobota 23/24.09 ~22:00 UTC - jako gw. porównania używam: 4.63 mag (obok pi Her), 5.28 mag i pobliską u Her - 5.39 mag; ta ostatnia trochę zbyt żółtawa, ale w braku bardziej białej o zbliżonej jasności muszę używać tej właśnie...

Gwiazda w kulminacji minimum blasku nie jest łatwa do obserwacji, jasnością niewiele sie różni od 5.28 mag i 5.39 mag - dlatego oceny przeprowadzajcie b. starannie ( w minimum osiąga ~5.49 mag) i w pobliżu tej jasności gwiazdę mierzcie co 10 minut (płaskie "dno" krzywej blasku, a gdy zauważycie, że uHer zrówna się jasnością z 5.28 mag na gałęzi rosnącej - można zwolnić tempo i mierzyć ją co 25 minut.
Na gałęzi spadającej - obserwujcie co 25 minut, a gdy gwiazda zrówna się z gw. 5.28 mag - wtedy następne pomiary róbcie co 10 minut, by zarejestrować moment początku płaskiego dna kulminacji minimum blasku. Ta praktycznie płaska część kulminacji minimum blasku trwa około godziny czasu, czasem nieco krócej.
W kazdym razie ta gwiazda może być niezłym wyzwaniem dla bardziej doswiadczonych obserwatorów; wynik końcowy oceny jasności do obliczeń i wykreślenia krzywej bierzcie bez zaokrąglania do 0.1 mag.

Gwiazda ciekawa, gorąco polecam.

Miłej zabawy

[SSW]

Jeżeli chodzi o 68 (u) Her (b-v = -0.16) to ja wybrałem gwiazdy porównania oznaczone na tej mapce literami od a do f:

a = 4.62 mag, b-v = 0.03 (NSV 4.60/4.66),

b = 5.27 mag, b-v = 0.03 (NSV 5.25/ ),

c = 5.34 mag, b-v = 0.28,

d = 5.41 mag, b-v = 0.27,

e = 5.94 mag, b-v = 0.00,

f = 6.08 mag, b-v = 0.20,

jasności V z katalogu Tycho 2.

Praktycznie nie używałem dotąd gwiazd c i f.

Jeżeli chodzi o minimum główne to u mnie dochodzi ono do ok 5.5 mag i nie zauważyłem wyraźnego płaskiego dna. Jeżeli takowe jest to wg mnie trwa znacznie krócej niż godzinę chociaż mogę się mylić. Gwiazda trudna do wizualnych obserwacji ale bardzo ciekawa.

[Emilian]

Dzięki Stanisławie za info, skwapliwie i z przyjemnością skorzystałem, będę na przyszłą lekcję lepiej przygotowany do zajęć .

Twoje jasności gwiazd porównania naniosę sobie na moją mapkę.
No i uniknę konieczności uciekania się do ekstrapolacji przy ocenie tej zmiennej w kulminacji minimum, o czym piszę poniżej.

Odnośnie tego płaskiego minimum - piszę "na gorąco" - wczoraj "ścigałem" ową 68uHer chyba do pierwszej w nocy; zacząłem około 21:00 (~19 UTC), mierząc ją co 10 minut przez godzinę aż do ~20 UTC - "zawisła" w granicach 5.5 mag (uHer 1 5.39 1 5.28) . Oczekiwałem na moment, że gdzieś około 19:30 UTC "zejdzie " jeszcze niżej, (spodziewałem się oceny typu uHer 2 5.39 1 5.28) a ta nic - wisiała twardo cały czas w granicach 5.5 mag... Potem około 20:30 UTC zmierzyłem ją znowu - zrównała się wreszczie z gw. 5.28 mag i potem co ~25 minut obserwowałem, jak nasza zaćmieniowa powoli "pchała się" do góry.

W majowych obserwacjach tej gwiazdy zauważyłem pod koniec płaskiego minimum lekkie "siodełko", po którym gwiazda zaraz zaczęła (za około 10-15 minut) ponownie nabierać jasności.

Clear skies!

[SSW]

... wczoraj "ścigałem" ową 68uHer chyba do pierwszej w nocy...

Ja ścigałem ją tylko do 20:20CWE gdyż zaraz potem uciekła za drzewa i tyle ją widziałem.

[Robert_Bodzoń]

Ja ścigałem ją tylko do 20:20CWE gdyż zaraz potem uciekła za drzewa i tyle ją widziałem.

I właśnie dlatego nie ma jej w wykazie. Starałem się wybrać te gwiazdy, które obecnie widoczne są przez większą część nocy .

[SSW]

Polecam AR Lacertae, dla której założyłem dziś podstronę. Rozpoczęła się seria kilkudziesięciu zaćmień, których środek wypada każdej nocy, naprzemian minimum główne (0.8 mag) jednej nocy i minimum wtórne (0.4 mag) następnej nocy. Zaćmienie główne trwa 8.4h i ma płaskie dno trwające 1.9h.

[Henryk]

Czekam na to od kilku miesięcy, kiedy AR Lac będzie miała zaćmienie w nocy, a nie w dzień. Wreszcie nadchodzi jej czas .

[Emilian]

... wczoraj "ścigałem" ową 68uHer chyba do pierwszej w nocy...

Ja ścigałem ją tylko do 20:20CWE gdyż zaraz potem uciekła za drzewa i tyle ją widziałem.

No tak, mogę zgrywać Kozaka, bo chcąc "popełnić" maraton obserwacyjny choćby dla owej uHer, po prostu włażę na dach (sic !) 10 pietrowego wieżowca , w którym mieszkam i mam cały nieboskłon do dyspozycji . Dach jest płaski jak stół, wyloty szybów wentylacyjnych mają wysokość ~1 metra i przykryte są płytą betonową o wymiarach 60x100 cm - wymarzony stolik pod mapki i resztę utensyliów !
Ale nie martw się Stanisławie. Masz fragment krzywej spadającej, ja mam jej dalszy ciąg - pewnie coś sie z tego da złożyć

Zajęcia z 22.02 2005 udały się i mam całe dno z kawałkiem krzywej schodzącej i rosnącej; da się z tego wyznaczyc minimum. Jeżeli ścigałeś ją również, to coś się znowu da złożyć. Dzięki Twoim gwiazdom porównania obserwowało mi się lepiej.
Dzisiaj planuję dogrywkę.

Spróbuj ją ścigać z miejsca w którym nie ma drzew, albo choćby podejść na minutkę w luki miedzy drzewami, by zrobić i zapisać ocenę. O tej godzinie, o której Ci uciekła, gwiazda nie jest jeszcze aż tak strasznie nisko.

[Robert_Bodzoń]

Postaram się przyłączyć do dzisiejszej obserwacji u Her. Już przygotowałem sobie mapkę . To będzie moja pierwsza obserwacja tej zmiennej.